Ziekte, psychische klachten, overbelasting of mantelzorg: het zijn dingen die je studie flink kunnen beïnvloeden – vooral als je ook nog binnen een jaar je propedeuse moet halen of toetsen onder tijdsdruk moet maken. Gelukkig zijn er wél mogelijkheden voor extra tijd, aangepaste toetsvormen of studieverlichting als jij een functiebeperking hebt. In dit artikel lees je alles over jouw rechten, wie je kan helpen én hoe je bezwaar maakt als het nodig is.
- Wat is een functiebeperking eigenlijk?
Een functiebeperking kan veel vormen aannemen. Denk aan:
- Een chronische lichamelijke aandoening (zoals reuma of diabetes);
- Psychische klachten (zoals depressie, angststoornis of burn-out);
- Neurodivergentie (zoals ADHD, ASS of dyslexie);
- Mantelzorgsituaties of revalidatie na een ongeluk.
Het komt erop neer dat je door omstandigheden waarop je weinig invloed hebt, belemmeringen ervaart in je studie.
2. Heb je recht op extra tijd of aanpassingen?
Ja! Op basis van de Wet Gelijke Behandeling zijn onderwijsinstellingen verplicht om studenten met een functiebeperking passende aanpassingen te bieden. Denk aan:
- Extra tijd voor toetsen;
- Een rustige ruimte;
- Toetsen op aangepaste tijdstippen;
- Gebruik van hulpmiddelen zoals laptop of software;
- Versoepelde aanwezigheidsplicht;
- Spreiding van vakken of uitstel van je propedeuse.
Voorwaarde is wél dat je op tijd je situatie meldt én dat de aanpassing geschikt, noodzakelijk én niet onredelijk belastend is voor de opleiding.
“Tijdens mijn HBO-studie is de ziekte Reumatoïde Artritis vastgesteld. Ik moet langer en vaker aan school zitten omdat door de pijn mijn concentratie minder is en ik lesstof vaak minder snel onthoud. Ik werkte naast mijn studie, wat steeds zwaarder werd. Met de tips van ECJP heb ik gelukkig individuele studietoeslag en vervoersvergoeding aan kunnen vragen. Toch maakte ik me ook nog zorgen of ik het eerste jaar wel ging halen. Na overleg met mijn decaan bleek dat ik een jaar langer kreeg om mijn propedeuse te halen. Ik kreeg uitstel, heb mijn vakken samen met de decaan over de twee jaar verdeeld en er werd zelfs soepeler omgegaan met de aanwezigheidsplicht. Super fijn, want ik was echt bang dat ik moest stoppen.”
3. Wat als je je propedeuse niet in één jaar kunt halen?
Veel hbo-opleidingen hanteren een zogenaamd Bindend Studieadvies (BSA): je moet in het eerste jaar een bepaald aantal studiepunten halen – soms zelfs je hele propedeuse. Lukt dat niet, dan mag de school je uitschrijven.
Maar: bij overmacht (zoals ziekte of psychische klachten) kan hiervan worden afgeweken. De opleiding mag jou dan extra tijd geven om je propedeuse te behalen. Dat kan een verlenging van een half jaar zijn, maar soms zelfs een volledig extra studiejaar.
4. Wat moet je doen om hulp te krijgen?
Melden van je situatie
Meld je functiebeperking zo snel mogelijk bij je studentendecaan. Wacht niet tot je al vertraging hebt opgelopen! De meeste scholen verwachten dat je binnen twee maanden na het ontstaan van je klachten een melding doet.
Zo werkt het in de praktijk:
- Bij aanmelding voor een opleiding via Studielink kun je al aanvinken dat je een functiebeperking hebt.
- Neem vóór de start van je studie contact op met een studentendecaan of studieloopbaancoach.
- Volg je al een studie? Ook dan kun je tijdens je opleiding altijd een melding doen.
“Ik heb bewust voor een voltijd studie gekozen in plaats van deeltijd, omdat school nog wel begrip zal hebben voor periodes van afwezigheid door ziekte, maar een werkgever sowieso minder.
Lees ook: Revalidatietraject combineren met school, hoe pak je het aan? >>
5. Wat is ‘overmacht’ precies?
Overmacht betekent: een situatie waar je zelf geen invloed op hebt. Dit zijn erkende vormen van overmacht:
- Lichamelijke of psychische ziekte;
- Zintuiglijke of motorische beperking;
- Zwangerschap;
- Mantelzorg;
- Topsport;
- Ernstige familieomstandigheden.
6. Bezwaar maken als je verzoek wordt afgewezen
Soms weigert een opleiding een verzoek om verlenging of aanpassing. Bijvoorbeeld omdat de aanpassing volgens hen ‘onevenredig belastend’ is. Maar je staat er niet alleen voor.
Je kunt bezwaar maken bij:
- De examencommissie van je opleiding – meestal binnen 6 weken.
- Het College van Beroep voor de Examens, als je het niet eens bent met het oordeel van de examencommissie.
- De klachtencommissie of vertrouwenspersoon, als je vindt dat je niet correct bent behandeld.
Loop je ergens op vast? We denken graag met je mee. Stuur ons gerust een berichtje.
Lees ook: Meer tijd voor toetsen en/of aanpassingen door functiebeperking >>>
Heb je een klacht over de manier waarop je aanvraag of je bezwaar is behandeld? Of vind je dat je school zich onvoldoende inspant om doeltreffende aanpassingen te verrichten?
>> Lees meer over het indienden van een klacht (op Handicap + Studie)
Heb je vragen over dit onderwerp? Laat het weten in een reactie onder dit bericht of Stuur ons gratis een app’je!
