Studeren met een chronische aandoening kan een flinke uitdaging zijn. Misschien voelt een voltijdopleiding (nog) te zwaar, of wil je meer regie over je eigen tempo. In dat geval kijk je misschien naar een deeltijd- of thuisstudie. Klinkt flexibel – en dat is het vaak ook – maar er zijn belangrijke dingen waar je op moet letten voordat je je inschrijft.
In dit artikel zetten we de feiten, de voor- en nadelen en onze eerlijke tips voor je op een rij. Zodat jij een keuze kunt maken die bij jóu past.
1. Studievormen: wat past bij jou?
Er zijn meerdere manieren om een opleiding te volgen. Hieronder de drie populairste vormen op een rij:
Deeltijdopleiding (bij een ROC, hogeschool of universiteit)
Voor wie? Mensen die willen studeren én (blijven) werken. Vaak 1-2 dagen per week fysiek onderwijs, de rest thuis of online.
Voordelen:
- Goed te combineren met werk of gezin
- Je kunt werkervaring inzetten in je opleiding
- Sommige werkgevers betalen mee
Nadelen:
- Geen recht op studiefinanciering
- Bij veel gemeenten geen recht op individuele studietoeslag
- Les- en reiskosten zijn meestal voor eigen rekening
- Het combineren van werk en studie kan pittig zijn qua energie
Soms kun je gebruikmaken van het Levenlanglerenkrediet of studiekosten aftrekken via de Belastingdienst. Vraag ook bij je werkgever na of er een scholingsbudget beschikbaar is.
Thuisstudie (bijv. LOI, NCOI, NTI)
Voor wie? Mensen die alles in eigen tempo en grotendeels zelfstandig willen doen.
Voordelen:
- Start wanneer jij wilt, studeer waar en wanneer je wilt
- Goed te combineren met thuiswerk
- Vaak veel flexibiliteit qua planning
- Vaak studievertraging mogelijk zonder extra kosten
Nadelen:
- Geen recht op studiefinanciering of toeslagen
- Herexamens vaak voor eigen rekening
- Lesmateriaal vaak duurder
- Weinig persoonlijke begeleiding
- Trage communicatie (bijvoorbeeld via examencommissies)
Let op: Sommige thuisopleidingen (zoals bij LOI) kun je pas na een jaar opzeggen. Heb je binnen die tijd niet alle vakken gehaald, dan kun je ze vaak niet meer inhalen zonder opnieuw te betalen.
Duaal leren (werken & leren tegelijk)
Voor wie? Studenten die leren in de praktijk willen combineren met een erkende opleiding (bijvoorbeeld hbo).
Voordelen:
- Je krijgt betaald én leert tegelijkertijd
- Recht op studiefinanciering (als de opleiding als voltijdstudie staat geregistreerd)
- Theorie en praktijk gaan hand in hand
Nadelen:
- Intensief: veel schakelen tussen werk en school
- Schoolwerk vraagt vaak ook avonden of weekenden
Goed om te weten: Een duale opleiding is vaak officieel een voltijdopleiding – check dat goed, want dat bepaalt je rechten.
2. Regelgeving & rechten: check dit vóór je inschrijft
Voor deeltijd en thuisstudies gelden niet dezelfde rechten als bij voltijdopleidingen. Denk aan:
- Geen of beperkte studiefinanciering
- Geen of beperkte individuele studietoeslag
- Geen recht op het studentenreisproduct
- Minder begeleiding bij functiebeperkingen
Lees daarom altijd de voorwaarden goed door. Neem contact op met het opleidingsinstituut en vraag bijvoorbeeld naar:
- Begeleidingsmogelijkheden
- Hoe zij omgaan met studievertraging
- Mogelijkheden voor aangepaste toetsen of roosters
3. Hoe gestructureerd ben jij?
De vrijheid van thuisstudie klinkt heerlijk, maar het vraagt wel wat van je zelfdiscipline. Je moet zelf plannen, jezelf motiveren en snappen hoe alles werkt (en bij sommige aanbieders is dat een flinke puzzel).
Bij voltijd, duaal of deeltijd (bij erkende scholen) heb je vaak een studieloopbaanbegeleider of decaan. Bij thuisstudies moet je het meestal zelf uitzoeken.
Dus: hoe goed ben jij in plannen, bijhouden en volhouden? En hoe goed werkt je energie op eigen motivatie?
4. Meld je aandoening (en vraag aanpassingen aan)
Of je nu een thuis-, deeltijd- of voltijdopleiding doet: je kunt recht hebben op aanpassingen vanwege een functiebeperking. Denk aan:
- Extra tijd voor toetsen
- Aanpassing van deadlines
- Versoepeling van aanwezigheidsplicht of rooster
Voorwaarde is wel dat je aan je opleiding meldt dat je een chronische aandoening of beperking hebt. Doe dit het liefst vóór de start van je opleiding bij een decaan of examencommissie. Bij thuisstudies duurt de verwerking van zo’n aanvraag soms maanden – dus begin op tijd.
5. Heb je een uitkering? Overleg met je contactpersoon
Het volgen van een studie kan gevolgen hebben voor je uitkering of re-integratieverplichtingen. Overleg daarom altijd even met je arbeidsdeskundige of contactpersoon bij het UWV.
Check bijvoorbeeld of je kunt blijven studeren naast een Wajong, WIA of bijstand. Soms is tijdelijk minder werken of studeren in delen ook een optie.
En nu?
Deeltijd of thuis studeren is voor veel mensen een uitkomst, maar het vraagt voorbereiding. Ga er even goed voor zitten, laat je informeren en maak een keuze die bij jou past.
Heb jij ervaring met deeltijd- of thuisstuderen? Wat werkte goed, waar liep je tegenaan? Laat het ons weten via een berichtje of reactie. We verzamelen graag verhalen om anderen verder te helpen!
