Door: Daphne
Het aangaan van een nieuwe vriendschap is voor veel mensen een uitdaging. Als je een beperking hebt, kan deze uitdaging als nog groter worden ervaren. Dit kan de zoektocht naar een fijne, gelijkwaardige vriendschap een ingewikkeld proces maken. Zowel voor degene met een beperking als voor degene zonder beperking kan het aangaan van een vriendschap extra uitdagingen met zich meebrengen. In dit artikel zal ik een aantal van deze uitdagingen bespreken en tips geven om hiermee om te kunnen gaan.
Vertellen of niet?
Een eerste uitdaging in een nieuwe vriendschap kan zijn: wat vertel ik de ander over mijn beperking en wanneer doe ik dit? Als je een zichtbare beperking hebt, valt dit de ander meestal snel op. De kans is dan groot dat je er iets over zult moeten vertellen. Dit kan heel frustrerend aanvoelen omdat je het idee hebt dat je geen keuze hebt. Daarnaast kun je het gevoel hebben meteen te worden beoordeeld op je beperking en wat je hierover wel en niet wilt vertellen. Als je een onzichtbare beperking hebt, valt dit de ander meestal niet meteen op. Het kan moeilijk voor jezelf zijn om te bepalen of je erover wilt vertellen en op welk moment je dit doet. Je kunt je onzeker voelen over hoe de ander zal reageren als je vertelt dat je een beperking hebt. Dit proces kan veel tijd en energie in beslag nemen.
Meer dan je beperking
In een vriendschap waarbij één van jullie een beperking heeft, kan het een uitdaging zijn om op een gelijkwaardige manier te communiceren. Voor jou kan het een uitdaging zijn om niet afhankelijk en hulpbehoevend over te komen. Ook kan het lastig zijn om begrip en eventueel ondersteuning van de ander te krijgen. Voor jouw vriend/vriendin (zonder beperking) is het misschien een uitdaging om te willen helpen maar niet betuttelend over te komen. Het kan voor jou als lastig worden ervaren om in gesprek te willen blijven over je beperking en vooroordelen bespreekbaar te maken. Waarschijnlijk praat je zelf liever over iets anders. Voor jouw vriend/vriendin (zonder beperking) kan het lastig zijn om niet oordelend over te komen en niet voor jou in te vullen, terwijl diegene wel vragen wil stellen en wil weten wat jouw beperking voor de ander inhoudt.
Toegankelijkheid
Ook toegankelijkheid kan een uitdaging vormen in het aangaan van nieuwe contacten. Voor jou kan het lastig zijn aan te geven dat een locatie toegankelijk moet zijn. Denk hierbij aan fysieke toegankelijkheid en/of sociale toegankelijkheid (hoeveelheid prikkels). Ook kan het lastig zijn begeleiding of ondersteuning te vragen van de ander. Dit kan het gevoel geven afhankelijk te zijn. Ook geeft het misschien onzekerheid over de gelijkwaardigheid in jullie contact. Voor jouw vriend/vriendin kan het lastig zijn om zich in jou te verplaatsen en in te schatten waar die rekening mee moet houden als het gaat om toegankelijkheid en begeleiding. Dit kan het gevoel geven geremd te zijn en eveneens onzekerheid geven over de gelijkwaardigheid in het contact.
Communication is key
Om tot gelijkwaardig contact te komen, is jullie communicatie heel belangrijk. Deze communicatie moet van twee kanten komen. Het kan voelen alsof jullie leefwerelden ver uit elkaar liggen, maar dat hoeft niet zo te zijn. Een open houding kan dit gevoel verminderen. Het kan helpend zijn als jullie proberen je te verplaatsen in de ander. Probeer te begrijpen dat het voor de ander nieuw is, dat de ander niet automatisch weet wat jij nodig hebt. Probeer vragen en mogelijke vooroordelen te zien als interesse in jouw leefwereld. Ook is er waarschijnlijk de wil jou, waar nodig, op een passende en gelijkwaardige manier te ondersteunen. Door zelf je beperking toe te lichten, vooroordelen bespreekbaar te maken en aan te geven wat je wel en niet prettig vindt qua toegankelijkheid en begeleiding, geef je de ander duidelijkheid over wat die voor jou kan doen. Hiermee laat je zien dat door initiatief te nemen in het contact, je de kans vergroot op een fijne, gelijkwaardige vriendschap. Probeer als vriend/vriendin (zonder beperking) te begrijpen dat de ander als gelijkwaardig persoon gezien wil worden. Daarom is het voor diegene niet altijd prettig om steeds over diens beperking te moeten vertellen. Door te communiceren over jullie onzekerheid, open vragen te stellen en te proberen niet voor de ander in te vullen, geef je elkaar de ruimte om zelf uitleg te geven. Hiermee zorgen jullie ervoor dat met oprechte interesse in elkaar, de gelijkwaardigheid in de communicatie groter wordt.
De basis voor een vriendschap
Voor jullie is het belangrijk om voldoende andere onderwerpen te bespreken, zoals interesses en elkaars dagelijks leven. Hierin ligt de basis voor een vriendschap. Als de beperking en de omgang hiermee te veel op de voorgrond staan, kan dit het gelijkwaardig contact in de weg komen te staan. Zoals in elke vriendschap is het de kunst om een balans te vinden tussen het accepteren van verschillen, het uitspreken van behoeftes en het delen van overeenkomsten en gemeenschappelijke onderwerpen of interesses.
